Analiza moczu – kiedy warto ją wykonać?

Oddawanie moczu do badań wciąż nie jest tak popularne, jak tradycyjna morfologia. A szkoda, ponieważ dzięki analizie moczu można wykryć problemy z nerkami, układem moczowym czy inne poważne schorzenia, które często są bezobjawowe. Warto zatem wiedzieć, jak często powinno się oddawać mocz do badań i jak interpretować jego wyniki.

Co można odczytać z analizy moczu?

Mocz wytwarzany jest w nerkach i składa się w 96% z wody, moczniku oraz śladowych ilości soli mineralnych i barwników. W ciągu doby człowiek powinien wydalić od 500 do 2500 ml moczu. Oczywiście uzależnione jest to od czynników wpływających na organizm, jak ilość przyjętych płynów, wymagający trening czy przebywanie na słońcu i wzmożona potliwość. Prawidłowe wydalanie moczu jest bardzo ważne, ponieważ jest to proces usuwania z organizmów toksyn oraz bezużytecznych produktów przemiany materii. Podczas badania moczu wykryć można podwyższone lub obniżone poziomy danych substancji i powiązać je z konkretnymi chorobami.

Jakie choroby można wykryć po wykonaniu analizy moczu?

Oprócz problemów z nerkami czy zapaleniem dróg moczowych, badanie potrafi wskazać predyspozycje do tworzenia się kamieni, choroby związane z wątrobą, cukrzycę, zapalenie trzustki, a nawet żółtaczkę. Jeśli lekarz podejrzewa zaburzenia neurologiczne bądź endokrynologiczne u pacjenta, to także powinien zlecić ogólne badanie moczu.

Co sprawdza się podczas badania moczu?

Oceniany jest kolor moczu. Poprawny kolor to żółty, jasnożółty bądź słomkowy. Ważne, by przed badaniem nie jeść buraków lub nie zażywać suplementów, które mogą wpłynąć na barwę moczu (np. kompleks witamin B). Również zwiększone spożycie płynów wpłynie na rozszerzenie płynu i zmieni jego kolor, co może zaważyć na ocenie próbki. Kolor odbiegający od normy może oznaczać uszkodzenie nerek albo skazę krwotoczną (mocz czerwony). Zaniepokoić nas powinien mocz w kolorze brunatnym, który zazwyczaj sygnalizuje żółtaczkę.

Kolejnym wskaźnikiem sprawdzanym przez laboranta jest przejrzystość. W przypadku zauważenia zmętnienia można podejrzewać obecność krwinek czerwonych lub białek w moczu, co wiąże z nowotworem pęcherza, stanem zapalnym czy kamicą nerkową. Badany jest również odczyn moczu. Idealny wynik to 6 pH (za normę podaje się widełki 4,5-7,8 pH). Odczyn zasadowy moczu (powyżej 6) świadczy o możliwym zakażeniu dróg moczowych, kamicy nerkowej czy niewłaściwej pracy nerek. Dodatkowe parametry uwzględniane w analizie moczu to m.in. ciężar właściwy, gęstość, obecność glukozy, ketonów, krwinek białych i czerwonych.

Jak przygotować się do badania?

Należy nabyć pojemniczek, do którego zostanie oddana próbka moczu. Na kilka dni przed badaniem postarajmy się nie jeść buraków i innych sztucznych barwników. Mocz trzeba oddawać z rana. Przed załatwieniem się zalecane jest umycie miejsc intymnych w celu pozbycia się bakterii. Pierwszą stróżkę moczu oddaje się do toalety. Dopiero środkowy strumień nadaje się do analizy. Kobiety nie powinny wykonywać badania w trakcie miesiączki oraz na trzy dni przed i po menstruacji. Kubeczek z moczem należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.